Synteza mowy II: Akcent i zabawa dźwiękiem

08.03.2010 - Krzysztof Kercz
TrudnośćTrudność

Podział słowa na sylaby

Wiemy już, na którą sylabę ma padać akcent, pozostaje jednak pytanie: jak tę sylabę odnaleźć w słowie? Inaczej mówiąc: jak dzielić słowa na sylaby?

Moglibyśmy w ogóle zrezygnować z podziału na sylaby i powiedzieć, że chcemy akcentować jedynie samogłoski. Jeśli zatem akcent ma być paroksytoniczny, to szukamy drugiej samogłoski od końca i ją właśnie akcentujemy. Takie podejście nie jest pozbawione sensu, gdyż to przecież samogłoski tworzą istotę sylaby i to one w największej mierze zmieniają brzmienie w sylabach akcentowanych; poza tym o wiele łatwiej jest zmodyfikować brzmienie samogłoski niż spółgłoski, o czym przekonaliśmy się już wcześniej.

budowa sylaby

Budowa sylaby

Sylaba dzieli się na trzy części, z których obowiązkowa jest tylko jedna - jądro (nucleus) będące samogłoską. Dwie pozostałe to nagłos (onset), czyli spółgłoski przed samogłoską i wygłos (coda) - spółgłoski po samogłosce.

Załóżmy jednak, że jesteśmy bardziej ambitni i chcemy zaprojektować algorytm dzielący słowa na sylaby. Co to w ogóle jest sylaba? Za Słownikiem języka polskiego PWN: "część wyrazu lub wyraz zawierające jedną samogłoskę lub dyftong, wymawiane jako jedna całość". I wszystko jasne: sylaba to jedna samogłoska plus otaczające ją spółgłoski. Dyftongami się nie przejmujemy - chodzi tu o samogłoski niesylabotwórcze, a my działać będziemy już na ciągach fonemów, w których dyftongi nie występują (np. w słowie "miasto" -> /m j a s t o/ - "i" zostaje zmienione na spółgłoskę /j/).

Skoro środkiem sylaby jest samogłoska, to musimy wiedzieć w którym miejscu rozdzielać ciągi spółgłosek między dwiema samogłoskami. Zobaczmy parę przykładów.

ma-te-ma-ty-ka
fi-zy-ka
par-ty-tu-ra
a-pol-lin
róż-dżka (różdż-ka?)
o-dy-se-usz
chi-me-ra
chrząsz-czo-wi (chrzą-szczo-wi?)
wy-strze-li-łem (wys-trze-li-łem?)

Spróbujmy zastanowić się, co z owych przykładów wynika:

  1. Zawsze przynajmniej jedna spółgłoska przechodzi do sylaby po prawej
  2. Jeśli spółgłosek jest więcej niż jedna, to najczęściej pierwsza z nich przechodzi do lewej sylaby, pozostałe - do prawej
  3. Być może istnieją pary spółgłosek, których nie należy rozdzielać (/sz cz/, /t sz/)
  4. Czasem nam samym trudno wybrać najlepszy podział...

Opierając się na tych obserwacjach jesteśmy w stanie napisać prosty algorytm podziału na sylaby. Oczywiście nie będzie on idealny, ale w przeważającej większości przypadków zwróci akceptowalny podział. Warto zresztą powiedzieć, że wcale nie potrzebujemy perfekcyjnego algorytmu; cóż to bowiem za różnica, czy do akcentowanej sylaby dorzucimy jedną spółgłoskę więcej czy mniej - naprawdę niewielka.

Podsumowanie

Nauczyliśmy się dzisiaj obsługiwać pliki dźwiękowe, dowiedzieliśmy - czym w ogóle jest dźwięk, poznaliśmy tajniki akcentowania. Jesteśmy gotowi do stworzenia naszego pierwszego syntezatora. Do zobaczenia w kolejnej części! Niech czas oczekiwania umilą zadania zamieszczone poniżej.

Trochę zabawy na koniec

  • Ściągnij program Audacity i zapoznaj się z jego obsługą.
  • Jeśli masz mikrofon: spróbuj nagrać tę samą głoskę na różne sposoby (długość, wysokość, głośność) i podejrzyj jej nagrania w Audacity.
  • Napisz program zwiększający głośność dowolnego pliku wav.
  • Napisz program akcentujący samogłoskę:
    • Weź nagranie dowolnej samogłoski (przykładowa samogłoska) i otwórz w programie Audacity, znajdź numery ramek na których znajduje się epoka;
    • Korzystając z tego, że wiesz, gdzie znajduje się epoka, zaimplementuj trzy przekształcenia, które nadadzą samogłosce akcent: wydłużenie, podniesienie tonu, zwiększenie głośności.
  • Ściągnij słownik Morfologik i spróbuj wygenerować listę rzeczowników pochodzenia obcego, w których akcent powinien paść na trzecią sylabę od końca.
  • Postaraj się napisać sensowny algorytm podziału na sylaby.
5
Twoja ocena: Brak Ocena: 5 (2 ocen)

Copyright © 2008-2010 Wrocławski Portal Informatyczny

design: rafalpolito.com